door Edwin Nuijten
Deze ets laat een haven zien, een overzetplaats. Als onderschrift staat er Village Proche de Mordyck, rond 1700. Met wat inleving zie je inderdaad de haven Moerdijk. Je ziet een boot vertrekken met materialen. Langs de kade ligt een boot. De beschoeiing zou er ooit zo uitgezien kunnen hebben. En de kade, vooraan, waar dat jongetje ligt? Zou daar de latere sluis naar de Sprange (Huidige Vliet) geweest kunnen zijn? De tekening is verlevendigd met dorpelingen. Je ziet bebouwing. Maar dan toch twijfel. Stond er in 1700 al een kerkje en wat is die toren links in de verte?
En we weten dat er tot 1650 nog geen sprake was van Moerdijk als plaats. Laat staan dat er een veer was. Het was nog een eilandje, omgeven door een ‘Moerdijk’. Na inpoldering van wat men nu de royale polder noemt, ontdekte men dat de overtocht over het Hollandsch Diep hier het smalst was. Er ontstond een veerverbinding op Strijensas en Dordrecht. Dit was de start van het ontstaan van een gehucht en later dorp.[1] Begin 1700 was er al best wat bebouwing, maar kerken kwamen pas later.
Waarschijnlijk is Jean-Charles nimmer in Moerdijk geweest. Gravures werden ook wel gemaakt naar tekeningen en schilderijen. De afbeelding is gepositioneerd rond 1700, maar Vasseur leefde in het tweede deel van de 18e eeuw. Neemt niet weg dat ik deze ets schitterend vind. Het geeft desondanks een indruk van het ontstaan van haven en dorp in Moerdijk. Wat zou het mooi zijn als het schilderij waarnaar Vasseur deze ets heeft gemaakt boven water zou komen, of is hij hier toch zelf geweest?
Bronnen:
- [1] Tussen Hollandsch Diep & Mark-Dintel, hfdst 5 vaarwater
- [2] Wikipedia JC le Vasseur
- [3] Peter van der Made vond deze ets in een kunsthandel in Utrecht, ~1990